Theo VaticanNews, Đức Giáo Hoàng Leo XIV cảnh cáo rằng trí khôn nhân tạo đặt ra những câu hỏi cấp bách, không bao giờ được quên phẩm giá con người và không được can thiệp vào sự phát triển nhân bản và thần kinh của thanh thiếu niên và trẻ em.

Ngài đã đưa ra nhận xét trên trong thông điệp của mình gửi đến Hội nghị thường niên lần thứ hai tại Rome về Trí tuệ nhân tạo được công bố vào thứ Sáu.

Hội nghị diễn ra tại Điện Tông tòa, "một dấu hiệu rõ ràng cho thấy mong muốn của Giáo hội trong việc tham gia vào các cuộc thảo luận này, những cuộc thảo luận ảnh hưởng trực tiếp đến hiện tại và tương lai của gia đình nhân loại chúng ta".

Hội nghị này quy tụ các giám đốc điều hành cấp cao từ các công ty AI hàng đầu, cũng như các doanh nghiệp lớn triển khai AI, với các nhà hoạch định chính sách, học giả, nhà đạo đức học và luật sư để xem xét toàn diện những thách thức mà đạo đức và quản trị AI phải đối mặt.

Sự xuất hiện của AI tạo ra đánh dấu một thời điểm quan trọng trong quá trình tiến hóa của các định chế nhân bản. Các hệ thống AI hiện đưa ra (hoặc hỗ trợ) các quyết định liên quan đến hầu hết mọi lĩnh vực của đời sống công và tư, từ chăm sóc sức khỏe và giáo dục đến tài chính, luật pháp và quốc phòng. Tuy nhiên, việc đảm bảo sự liên kết của các công nghệ AI với các giá trị cơ bản của con người đặt ra những thách thức độc đáo về đạo đức và quản trị đối với doanh nghiệp và xã hội.

Hội nghị đưa vào cuộc thảo luận của mình Bản ghi chú về Đạo đức AI của Vatican vào tháng 1 năm 2025, Antiqua et Nova, trong đó ghi nhận "có sự đồng thuận rộng rãi rằng AI đánh dấu một giai đoạn mới và quan trọng trong sự tham gia của nhân loại vào công nghệ" nhưng khi "AI tiến triển nhanh chóng hướng tới những thành tựu lớn hơn, điều cực kỳ quan trọng là phải xem xét các hàm ý về nhân học và đạo đức của nó". Đồng thời, Hội nghị xem xét các vấn đề này trong bối cảnh ngày càng có sự đồng thuận rằng tốc độ và phạm vi hoàn cầu của đổi mới AI tạo ra những thách thức đáng kể cho bất cứ loại quy định nào.

Trong số các vấn đề được giải quyết trong hội nghị kéo dài hai ngày này là:

• Những thách thức và cơ hội mà các chủ tịch và giám đốc phải đối diện trong các mô hình quản trị doanh nghiệp và tạo ra sự giám sát hiệu quả cho các hội đồng quản trị phát triển hoặc sử dụng công nghệ AI;

• Những thách thức về đạo đức và kinh doanh mà các công ty phát triển và triển khai AI phải đối diện; và

• Những thách thức về kinh doanh và công nghệ của AI, bao gồm sự phát triển hoàn cầu mở rộng của AI và việc sử dụng AI trong mọi ngành công nghiệp.

Thông Điệp Của Đức Giáo Hoàng Lê-Ô Xiv Gửi Đến Những Người Tham Gia Hội Nghị Thường Niên Lần Thứ Hai Về Trí Tuệ Nhân Tạo, Đạo Đức Và Quản Trị Doanh Nghiệp

Nhân Hội nghị thường niên lần thứ hai về Trí tuệ nhân tạo tại Rome, tôi xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến những người tham dự. Sự hiện diện của các bạn chứng tỏ nhu cầu cấp thiết phải suy gẫm nghiêm túc và thảo luận liên tục về chiều kích đạo đức vốn có của AI, cũng như việc quản lý có trách nhiệm của AI. Về vấn đề này, tôi rất vui mừng khi ngày thứ hai của Hội nghị sẽ diễn ra tại Điện Tông tòa, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy mong muốn của Giáo hội trong việc tham gia vào các cuộc thảo luận này, những cuộc thảo luận có ảnh hưởng trực tiếp đến hiện tại và tương lai của gia đình nhân loại chúng ta.

Cùng với tiềm năng phi thường của nó trong việc mang lại lợi ích cho gia đình nhân loại, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra những câu hỏi sâu sắc hơn về việc sử dụng đúng đắn công nghệ như vậy để tạo ra một xã hội hoàn cầu công bằng và nhân bản hơn. Theo nghĩa này, mặc dù chắc chắn là một sản phẩm đặc biệt của thiên tài con người, AI "trên hết là một công cụ" (Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Diễn văn tại Phiên họp G7 về Trí tuệ nhân tạo, ngày 14 tháng 6 năm 2024). Theo định nghĩa, các công cụ này nhắc tới trí thông minh của con người đã tạo ra chúng và rút ra phần lớn sức mạnh đạo đức của chúng từ ý định của những cá nhân sử dụng chúng. Trong một số trường hợp, AI đã được sử dụng theo những cách tích cực và thực sự cao cả trong việc thúc đẩy sự bình đẳng hơn, nhưng cũng có khả thể sử dụng sai mục đích để đạt được lợi ích ích kỷ gây tổn hại đến người khác, hoặc tệ hơn gây ra xung đột và xâm lược.

Về phần mình, Giáo hội muốn đóng góp vào một cuộc thảo luận thanh thản và có hiểu biết về những câu hỏi cấp bách này bằng cách nhấn mạnh trên hết là cần phải cân nhắc những hậu quả của AI theo quan điểm "phát triển toàn diện của con người và xã hội con người" (Ghi chú Antiqua et Nova, 6). Điều này đòi hỏi phải tính đến phúc lợi của con người không chỉ về mặt vật chất mà còn về mặt trí thức và tinh thần; nghĩa là bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người và tôn trọng sự giàu có và đa dạng về văn hóa và tinh thần của các dân tộc trên thế giới. Cuối cùng, lợi ích hoặc rủi ro của AI phải được đánh giá chính xác theo tiêu chuẩn đạo đức cao hơn này.

Đáng buồn thay, như cố Giáo hoàng Phanxicô đã chỉ ra, xã hội của chúng ta ngày nay đang trải qua một "sự mất mát nhất định, hoặc ít nhất là sự lu mờ, trong ý thức về bản chất của con người", và điều này đến lượt nó thách thức tất cả chúng ta phải suy gẫm sâu sắc hơn về bản chất thực sự và tính độc đáo của phẩm giá con người chung của chúng ta (Bài phát biểu tại Phiên họp G7 về Trí tuệ nhân tạo, ngày 14 tháng 6 năm 2024). AI, đặc biệt là AI tạo sinh [generative AI], đã mở ra những chân trời mới ở nhiều cấp độ khác nhau, bao gồm cả việc tăng cường nghiên cứu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và khám phá khoa học, nhưng cũng đặt ra những câu hỏi đáng lo ngại về những hậu quả có thể xảy ra đối với sự cởi mở của nhân loại đối với chân lý và vẻ đẹp, đối với khả năng đặc biệt của chúng ta trong việc nắm bắt và chế biến [process] thực tại. Việc thừa nhận và tôn trọng những gì đặc trưng riêng biệt của con người là điều cần thiết để thảo luận về bất cứ khuôn khổ đạo đức đầy đủ nào cho việc quản lý AI.

Tôi chắc chắn rằng tất cả chúng ta đều quan tâm đến trẻ em và thanh thiếu niên, cũng như những hậu quả có thể xảy ra khi sử dụng AI đối với sự phát triển trí tuệ và thần kinh của các em. Chúng ta cần giúp đỡ chứ không phải cản trở thanh thiếu niên trong hành trình hướng tới sự trưởng thành và trách nhiệm thực sự. Các em là hy vọng của chúng ta cho tương lai, và phúc lợi của xã hội phụ thuộc vào việc các em được trao khả năng phát triển những năng khiếu và năng lực do Thiên Chúa ban tặng, cũng như đáp ứng nhu cầu của thời đại và nhu cầu của người khác bằng tinh thần tự do và đại lượng. Chưa có thế hệ nào có thể tiếp cận nhanh chóng lượng thông tin hiện có thông qua AI như vậy. Nhưng một lần nữa, việc tiếp cận dữ liệu — dù rộng lớn đến đâu — không được nhầm lẫn với trí thông minh, điều này nhất thiết "bao gồm sự cởi mở của con người đối với những câu hỏi cuối cùng của cuộc sống và phản ảnh định hướng hướng tới Chân lý và Thiện hảo" (Antiqua et Nova, số 29). Cuối cùng, trí tuệ đích thực liên quan nhiều hơn đến việc nhận ra ý nghĩa thực sự của cuộc sống, hơn là tính khả dụng của dữ liệu.

Theo quan điểm này, các bạn thân mến, tôi bày tỏ hy vọng rằng các cuộc thảo luận của các bạn cũng sẽ xem xét AI trong bối cảnh học nghề liên thế hệ cần thiết sẽ cho phép những người trẻ tuổi tích hợp chân lý vào đời sống đạo đức và tinh thần của họ, do đó thông tri cho các quyết định chín chắn của họ và mở ra con đường hướng tới một thế giới liên đới và hợp nhất hơn (xem ibid., 28). Nhiệm vụ được giao cho các bạn không dễ dàng, nhưng đó là một nhiệm vụ có tầm quan trọng sống còn. Khi cảm ơn các bạn vì những nỗ lực của các bạn hiện tại và trong tương lai, tôi chân thành cầu xin những phước lành thần thiêng khôn ngoan, niềm vui và hòa bình xuống trên các bạn và gia đình các bạn.

Từ Điện Vatican, ngày 17 tháng 6 năm 2025

LEO PP. XIV