Charles Collins, giám đốc điều hành của tạp chí Crux, ngày 22 tháng 7, 2025, cho hay: Israel nói rằng hòa bình ở Gaza có thể đạt được "ngay hôm nay", nhưng Hamas phải trả tự do cho các con tin người Israel và từ bỏ quyền lực quân sự cũng như quyền quản lý ở Gaza.
Yaron Sideman, Đại sứ Israel tại Tòa thánh, cho biết Israel đã đồng ý với tất cả các đề xuất ngừng bắn và thả con tin do các bên trung gian đưa ra, nhưng Hamas đã bác bỏ tất cả "không có ngoại lệ".
Phát biểu với Crux sau lời kêu gọi "chấm dứt ngay lập tức" chiến tranh ở Gaza của Đức Giáo Hoàng Leo XIV hôm Chúa nhật, Sideman cho biết ông ủng hộ "lời kêu gọi của Đức Giáo Hoàng về việc chấm dứt chiến tranh ngay lập tức", nhưng nói rằng Hamas phải làm những gì họ được yêu cầu.
Ông nói rằng Hamas "hoàn toàn chịu trách nhiệm về [việc tiếp tục chiến tranh], và đó là trở ngại duy nhất để chấm dứt nó."
Lời kêu gọi của đại sứ về việc phi quân sự hóa Hamas và chấm dứt quyền cai trị Gaza lặp lại những tuyên bố gần đây của Chủ tịch Nhà nước Palestine Mahmoud Abbas, người trong một tuyên bố vào cuối tuần này đã kêu gọi Nhà nước Palestine "đảm nhận toàn bộ trách nhiệm" ở Gaza.
Cuộc chiến ở Gaza nổ ra sau cuộc tấn công bất ngờ vào ngày 7 tháng 10 năm 2023 của các chiến binh Hamas khiến 1,200 người Israel thiệt mạng và hơn 250 người bị bắt làm con tin.
Israel ngay lập tức phát động một cuộc tấn công trả đũa vào Gaza nhằm lật đổ Hamas khỏi vị trí lãnh đạo, với cuộc xung đột sau đó đã khiến hơn 70,000 người thiệt mạng tại Gaza, theo ước tính của Palestine.
Một thỏa thuận hòa bình được ký kết hồi đầu năm nay đã bị phá vỡ, và Israel đã gia tăng các cuộc tấn công vào Gaza, khiến hàng nghìn người thiệt mạng, phần lớn là thường dân.
Sideman cho biết Israel muốn chiến tranh kết thúc, nhưng cho rằng xung đột là lỗi của Hamas và quyền lực của tổ chức này tại Gaza.
Ông nói với Crux: “Tôi rất đau buồn trước nỗi đau khổ của rất nhiều người đang sống trong cảnh thiếu thốn và áp bức triền miên, và tôi đau lòng khi những người vô tội bị giết hại hoặc bị tổn thương. Tôi cũng chia buồn với 50 con tin còn lại bị Hamas bắt cóc, những người đã bị tra tấn và giam giữ trong điều kiện vô nhân đạo trong các đường hầm của Hamas trong 654 ngày qua”.
Sau đây là toàn văn cuộc phỏng vấn trực tuyến của Crux với đại sứ Israel.
Crux: Hôm Chúa nhật, Đức Giáo Hoàng Leo đã kêu gọi "ngay lập tức dừng" cuộc chiến ở Gaza, cho rằng đó là "hành động man rợ". Israel đang làm gì để chấm dứt xung đột?
Đại sứ Sideman: Tôi ủng hộ lời kêu gọi của Đức Giáo Hoàng về việc chấm dứt chiến tranh ngay lập tức. Điều đó có thể xảy ra ngay hôm nay, miễn là hai điều kiện cơ bản được đáp ứng: Các con tin của chúng tôi được trả tự do, và Hamas từ bỏ quyền lực quân sự và quản lý ở Gaza.
Thật không may, Hamas từ chối chấp nhận chúng. Do Hamas không tuân thủ, cho đến nay Israel đã đồng ý với tất cả các đề xuất ngừng bắn và thả con tin do các bên trung gian đưa ra, bao gồm cả đề xuất gần đây nhất của Qatar. Tất cả đều bị Hamas bác bỏ, không trừ một trường hợp nào. Hành động man rợ của Hamas đã khơi mào cuộc chiến, họ hoàn toàn chịu trách nhiệm về cuộc chiến, và đó là trở ngại duy nhất để chấm dứt cuộc chiến.
Tất nhiên, sự chú ý của Đức Giáo Hoàng đã tăng lên khi xe tăng bắn vào nhà thờ Công Giáo duy nhất ở Gaza, khiến ba người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương, bao gồm cả linh mục giáo xứ. Chính phủ Israel cho biết đây là một sai lầm và một cuộc điều tra về vụ tấn công sẽ được tiến hành – liệu kết quả điều tra có được công khai hay không, và sẽ kéo dài bao lâu?
Israel cam kết công bố minh bạch kết quả điều tra, nhưng họ đã kết luận rằng đạn lạc đã vô tình rơi trúng Nhà thờ Thánh Gia ở Gaza và họ nhận toàn bộ trách nhiệm về vụ tai nạn này ở cấp cao nhất có thể, bao gồm cả cuộc điện đàm giữa Thủ tướng Netanyahu và Đức Giáo Hoàng. Các cuộc điều tra, nếu được tiến hành nghiêm túc và chuyên nghiệp như ở Israel, sẽ diễn ra đúng tiến độ. Tôi biết chắc chắn rằng cuộc điều tra này đang được tiến hành nghiêm túc, và tôi hy vọng nó sẽ kết thúc sớm nhất có thể. Khi kết thúc, chúng tôi sẽ chia sẻ kết quả như đã hứa và quan trọng hơn là nghiên cứu kỹ lưỡng để ngăn ngừa những tai nạn tương tự xảy ra trong tương lai.
Như ông đã đề cập, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã gọi điện cho Đức Giáo Hoàng Leo một ngày sau vụ tấn công vào nhà thờ. Ý nghĩa của cuộc gọi này là gì?
Điều quan trọng là Israel đã nhận trách nhiệm và thừa nhận sai lầm mà họ đã mắc phải, và họ đã làm như vậy ở cấp cao nhất có thể. Điều quan trọng nhất cần làm khi đối diện với một tai nạn thương tâm như vậy là điều tra, nhận trách nhiệm nếu cần, và rút kinh nghiệm để nó không xảy ra lần nữa.
Ngoài ra, cuộc gọi giữa Thủ tướng và Đức Giáo Hoàng còn có ý nghĩa quan trọng ở nhiều khía cạnh khác. Trong số những điều khác, Thủ tướng đã nhắc lại lời mời Đức Giáo Hoàng đến thăm Israel, nền tảng của ba tôn giáo Abraham. Chắc chắn, năm nay, khi chúng ta kỷ niệm 60 năm Tuyên bố Nostra Aetate, một tuyên bố đã thay đổi mạnh mẽ quan hệ Công Giáo - Do Thái, việc Đức Giáo Hoàng đến thăm Israel, nơi hiện là quê hương của gần một nửa dân số Do Thái và là một cộng đồng Kitô giáo thịnh vượng, sẽ rất có ý nghĩa.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Vatican Media, Alistair Dutton - người đứng đầu Caritas Internationalis - cho biết người dân Gaza đang sống trong "điều kiện không thể chịu đựng được" và tuyên bố rằng hai mươi hoặc ba mươi người bị bắn mỗi ngày "chỉ để cố gắng có được thực phẩm họ cần và đã được cung cấp cho gia đình họ". Ông ấy cũng cho biết những hành động này giống như "thanh trừng sắc tộc" và vi phạm luật pháp quốc tế. Ông phản ứng thế nào trước những tuyên bố của ông ấy?
Tôi không thích tình hình ở Gaza hơn ông Dutton.
Tôi đau buồn trước nỗi đau khổ của rất nhiều người đang sống trong cảnh thiếu thốn và áp bức triền miên, và tôi đau lòng khi những người vô tội bị giết hại hoặc bị thương. Tôi cũng cảm thông cho 50 con tin còn lại bị Hamas bắt cóc, những người đã bị tra tấn và giam giữ trong điều kiện dưới mức con người trong các đường hầm của Hamas suốt 654 ngày qua. Vì một lý do nào đó, họ không được đưa vào danh sách đồng cảm của ông Dutton.
Những lời buộc tội mà ông Dutton đưa ra đối với Israel là thiếu chân thành, nói một cách nhẹ nhàng nhất. Nếu có gì đó, thì Israel là nước duy nhất đảm bảo rằng người dân ở Gaza được tiếp cận lương thực, nước uống, thuốc men, điện và nhiều thứ khác.
Chỉ riêng trong hai tháng qua, hơn 4,400 xe tải chở đầy hàng viện trợ nhân đạo đã vào Gaza từ Israel, ngoài 95,000 xe tải đã vào kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Nhân tiện, 700 trong số những xe tải đó hiện đang chờ Liên Hợp Quốc đến đón. Trong khi nhà nước Israel coi việc gây hại cho dân thường là một thảm kịch, thì Hamas lại coi việc gây hại cho dân thường là một chiến lược. Nhưng điều khiến tôi băn khoăn nhất trong bài viết của ông Dutton là việc thiếu vắng bất cứ đề xuất nào về một phương án hành động thay thế. Trừ khi sẵn sàng chấp nhận những hậu quả tàn khốc của việc để Hamas tiếp tục nắm quyền ở Gaza, nếu không, người ta phải nhìn nhận thực tế một cách trung thực và sẵn sàng đưa ra một giải pháp thay thế để loại bỏ Hamas khỏi vai trò là lực lượng quân sự và quản lý ở Gaza, đồng thời giải thoát các con tin của chúng tôi.
Tôi đã đọc rất kỹ bài phê bình của ông Dutton. Tôi không tìm thấy bất cứ chiến lược thay thế nào, chỉ toàn là phê phán.
Tôi chắc chắn về điều này: Tương lai của Lebanon đã tươi sáng hơn sau khi Israel loại bỏ ban lãnh đạo cấp cao của Hezbollah và làm suy yếu tổ chức này đến mức mất đi quyền kiểm soát ở Lebanon, và cũng như hầu hết thế giới đã thở phào nhẹ nhõm sau khi Israel ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran, tương lai của Gaza cũng sẽ được cải thiện đáng kể sau khi Israel loại bỏ Hamas khỏi vai trò là lực lượng quân sự và quản lý. Khi ngày đó đến, tôi hy vọng rằng ông Dutton và những người khác sẽ đánh giá cao vai trò xây dựng của Israel trong việc mang lại điều đó.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình Ý, Đức Hồng Y Pietro Parolin cho biết các Kitô hữu là một “lực lượng ôn hòa ở Trung Đông”. Ông có nghĩ rằng Vatican có thể góp phần mang lại hòa bình cho Gaza không?
Vatican có một vai trò quan trọng, chủ yếu là hưởng ứng lời kêu gọi trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho 50 con tin vẫn còn ở Gaza. Đối với tôi, không có vấn đề nào cấp bách và nan giải hơn vấn đề này, đòi hỏi tiếng nói đạo đức của Đức Giáo Hoàng và sự chủ động ngoại giao của Tòa Thánh.
Về tình hình của các Kitô hữu ở Trung Đông, Israel lo ngại về tình trạng đàn áp các Kitô hữu và hoàn cảnh của họ ở nhiều quốc gia Trung Đông, đặc biệt là ở Syria những ngày này. Lời kêu gọi đau lòng mà Linh mục Tony Boutros của Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp ở Sweida, được công bố mới đây, nên đóng vai trò như một lời cảnh tỉnh và kêu gọi hành động đối với cộng đồng quốc tế: “Chúng ta, những Kitô hữu và người Druze, là một. Hãy nhìn vào cuộc thảm sát mà họ đang gây ra cho chúng ta. Chúng ta cần được bảo vệ để tiếp tục sống trên mảnh đất mà chúng ta đã cùng nhau chung sống hòa bình trong hàng trăm năm.”
Israel đã lắng nghe lời kêu gọi đó và đang hành động để bảo vệ các nhóm thiểu số ở Syria. Những bên khác, bao gồm cả Tòa thánh, cũng nên làm như vậy.