Daniel Esparza, trên tạp chí Aleteia xuất bản ngày 20/06/25, nhận định rằng: Những thách thức này không thể chỉ được giải quyết bởi các nhà khoa học: "Cần có một liên minh hoàn cầu gồm các bên liên quan... để bảo vệ quyền tìm kiếm và nói lên chân lý khoa học."
Trong một tuyên bố mới được công bố, Viện Hàn lâm Khoa học Giáo hoàng (PAS) đã gióng lên hồi chuông cảnh cáo về cái điều họ gọi là "cuộc tấn công có cấu trúc" vào khoa học và sự thật trên toàn thế giới. Được công bố vào ngày 16 tháng 6 từ Thành phố Vatican, tài liệu này cảnh cáo về những nỗ lực ngày càng gia tăng nhằm đàn áp, bóp méo hoặc chính trị hóa kiến thức khoa học — những mối đe dọa vượt qua biên giới quốc gia và hệ thống chính trị.
Tuyên bố có tựa đề Bảo vệ Tự do Khoa học và Ngăn chặn Sự bóp méo Sự thật Khoa học, lên án một mô hình can thiệp chính trị, thông tin sai lệch và sự ngờ vực của công chúng gây nguy hiểm cho mọi thứ, từ ứng phó với đại dịch đến giảm thiểu biến đổi khí hậu.
"Đây không chỉ là một cuộc khủng hoảng truyền thông — mà là một cuộc tấn công có cấu trúc vào các giá trị và định chế vốn biến khoa học thành trụ cột của sự tiến bộ của con người", các tác giả viết.
Những người ký tên bao gồm Hồng Y Peter Turkson và những người đoạt giải Nobel như Steven Chu và Frances H. Arnold. Họ chỉ trích các chính phủ làm im lặng các nhà khoa học, các nền tảng truyền thông xã hội khuếch đại sự sai trái và các hệ thống kinh tế ưu tiên lợi nhuận hơn lợi ích công cộng.
"Các nhà khoa học bị quấy rối, bị gạt ra ngoài lề hoặc bị đe dọa bản thân vì công việc của họ", tuyên bố lưu ý.
Trong số các nguyên nhân gốc rễ, PAS xác định sáu lực lượng có mối liên hệ với nhau: (1) sử dụng sai dữ liệu chính trị, (2) phân cực ý thức hệ, (3) doanh nghiệp nắm giữ nghiên cứu, (4) thông tin sai lệch kỹ thuật số, (5) thiếu hiểu biết khoa học và (6) kiểm duyệt của nhà nước.
Theo lập luận của PAS, những lực lượng này đang làm xói mòn khả năng phân biệt sự thật với ý thức hệ của công chúng.
Phản hồi
Để phản hồi, Viện Hàn lâm phác thảo lời kêu gọi hành động hoàn cầu. Viện kêu gọi các chính phủ bảo vệ tính độc lập của nghiên cứu, các nhà khoa học tương tác với công chúng và các công ty truyền thông hạn chế thông tin sai lệch.
Các nhà lãnh đạo tôn giáo cũng được kêu gọi kết nối đức tin và lý trí, khẳng định di sản của Giáo hội là hỗ trợ khoa học "như một lực lượng vì điều tốt đẹp".
Các dịnh chế giáo dục được yêu cầu làm nhiều hơn là giảng dạy sự thật — họ phải thúc đẩy tư duy phản biện, sự tò mò và trách nhiệm đạo đức.
Tuyên bố nhấn mạnh rằng "Tự do khoa học và bảo vệ sự thật khoa học là điều cần thiết cho sự phát triển của con người".
PAS cảnh cáo rằng các nhà khoa học không thể tự mình giải quyết những thách thức này. “Cần có một liên minh hoàn cầu gồm các bên liên quan… để bảo vệ quyền tìm kiếm và nói lên sự thật khoa học”.
Được thành lập vào năm 1603 và được Giáo hoàng Piô XI tái lập vào năm 1936, Viện Hàn lâm Khoa học Giáo hoàng bao gồm các học giả của mọi tôn giáo lớn — và không tôn giáo nào. Sứ mệnh của viện là hỗ trợ khoa học thúc đẩy phẩm giá của con người và lợi ích chung.